- Każdy, kto złamał konstytucję, musi za to ponieść odpowiedzialność, bo konstytucja jest gwarantem praw dla wszystkich obywateli i takich działań nie można puścić płazem. – uważa Józef Zych, współtwórca obowiązującej w Polsce konstytucji, były marszałek Sejmu RP i sędzia Trybunału Stanu.

Wspominając czas tworzenia obowiązującej Konstytucji RP Józef Zych podkreślił, że jej kształt jest wynikiem kompromisu zawartego podczas rozmów, w których uczestniczyły wszystkie podmioty polityczne, w tym także partie, które nie miały w tym czasie swojej reprezentacji w parlamencie. W opinii J. Zycha można, jeśli jest taka potrzeba, dokonywać zmian w ustawie zasadniczej, ale niedopuszczalne jest jej obchodzenie na przykład ustawami.

- Każda ustawa musi mieć zakotwiczenie w konstytucji. Jeśli tego nie ma, to taka próba obejścia konstytucji jest jej złamaniem – stwierdził Józef Zych.

Podobnie jest z instytucjami powołanymi i tworzonymi wbrew zapisom ustawy zasadniczej i zawartymi w niej procedurami. W ocenie Józefa Zycha takim przykładem jest powołana niedawno Krajowa Rada Sądownicza.

- Jeżeli instytucje są tworzone niezgodnie z prawem, to także ich działanie jest niezgodne z prawem. W tym przypadku sędziowie zostali powołani niezgodnie z konstytucją, więc taki podmiot musi zostać rozwiązany, a łamiący prawo pociągnięci do odpowiedzialności - podkreślił J. Zych i dodał.: - Pozostaje sprawa wyroków, które tacy sędziowie wydawali. To bardzo trudny problem, bo formalnie rzecz biorąc, wszystkie powinny zostać uchylone. Pewnym rozwiązaniem, które w historii Polski było już stosowane, jest abolicja. Ale stosowana w wyjątkowych przypadkach, a nie jako reguła – zakończył Józef Zych.

Piotr Gadzinowski

Biuro Prezydenta